Redeꜛ
Het is duidelijk dat onze rede feilbaar is.
- Individueel
- De logica (voorkennis) leert ons dat een zinvol systeem van uitpraken geen innerlijke strijdigheden mag bevatten. De praktijk leert mij echter dat mijn wetenschap altijd strijdigheden bevat. Ik geloof een boel dingen, maar ik weet ook dat niet alles wat ik meen te weten waar is — ik ben feilbaar.
Als ik wil samenvatten wat ik geloof, kom ik dus uit op zoiets als het volgende.
- A₁
- A₂
- A₃
- ‥
- Aₙ
- A₂
- De individuele zaken die ik geloof.
- ¬(A₁∧A₂∧A₃∧‥∧Aₙ)
- Niet alles wat ik geloof is waar.
- Samen is dit een logisch incoherent stelsel, een stelsel vanwaaruit alles te bewijzen valt — maar ik geloof niet dat alles waar is. (Dit is de voorwoordparadoxꜛ van D．C．Makinsonꜛ.)
- En met een uitstapje naar de zedeleer: het lijkt dat ik al die beweringen behoor te geloven. Ik behoor dus een strijdig stelsel van beweringen te geloven.
- A₁
- Tussen mensen
- Er zijn veel wereldbeelden, en geen wordt door een meerderheid van de mensen aangehangen — een aanvaardbaar wereldbeeld moet dat verklaren, want het lijkt in te houden dat onze rede niet betrouwbaar is: als de meerderheid der mensen een onjuist wereldbeeld aanhangt is de eenvoudigste verklaring dat hun rede hen in de steek heeft gelaten.
De opties voor de verscheidenheid aan wereldbeelden.
- Solipsisme
- Ik wil gewoon dat nagenoeg iedereen het verkeerde wereldbeeld aanhangt.
- Immanentisme
- Het Naturalisme
- Transcendentisme
- Tegenwerping (Onredelijke godsdienstꜛ):
- Redelijke wetenschapꜛ heeft de eigenschap van robuustheid: als we iets redelijks vergeten kunnen we het opnieuw ontdekken. Als iemand alle feiten over de algemene relativiteitstheorie uit deze wereld (inclusief onze breinen) zou verwijderen, zal uiteindelijk iemand die theorie (of een andere, minstens zo ware) opnieuw opstellen. En zo herkennen we irrationele religieꜛ aan de ontbrekende robuustheid van religieꜛ: als iemand alle feiten over een bepaalde religie zou verwijderen, is het zeer onwaarschijnlijk dat die religie ooit opnieuw zou ontstaan.
- Antwoord:
- Tenzij die religie waar is, en een God beschrijft die wil dat die religie bestaat. In dat geval kunnen we verwachten dat die God de religieuze waarheid opnieuw aan de mens bekend zal maken. Veel onware geloven zullen inderdaad voor altijd verdwijnen — maar niet alle. Geloven gebaseerd op algemene psychologische principes (zoals animismeꜛ) kunnen opnieuw ontstaan.
((Te doen: wie gelooft in rede, andere geesten, morele waarden, en zo voort, gelooft al dat er zaken zijn die de natuurwetenschap nooit zal kunnen ontdekken. Voor zo iemand is het argument dat God niet bestaat omdat Hij anders wel in het laboratorium ontdekt zou zijn niet beschikbaar.))