Apologetiek

In een woeste zee ligt een mysterieuze archipel, een groep eilanden met woeste bergen, donkere bossen en verraderlijke moerassen. Sommige van deze eilanden zijn overdekt met myriaden kronkelpaden, waarvan vele doodlopen, terugkeren op hun uitgangspunt, in grotten verdwijnen, of de onvoorzichtige reiziger zelfs het drijfzand of de afgrond invoeren. En ergens in die eilandengroep, zo gaat het gerucht, ligt een schat van immense waarde verborgen. Hoewel sommigen het bestaan van de schat ontkennen, of menen dat die onbereikbaar is, beweren velen te weten waar die schat zich bevindt, en verkopen schat­kaarten — die elkaar onderling tegenspreken.

Dit boekje is ook een schatkaart, maar van een andere aard dan veel van die andere kaarten. In plaats van een onbewijsbare bewering „hier ligt de schat en dit is de weg erheen” te doen, poogt dit werkje de verschillende paden op de eilanden weer te geven, en te laten zien waar de weg onbegaanbaar is. Als er een bereikbare schat is, zal die langs één van de overige wegen te bereiken moeten zijn. Oh, het is geen ideale kaart. Ken je die oude kaarten van Afrika en Amerika, met allerlei witte plekken waar niemand wist wat daar lag, en met fouten waar de tekenaars op onjuiste informatie waren afgegaan? Zulke problemen heeft deze schatkaart ook — maar ik meen dat mijn kaart toch eerlijker is dan veel van die andere kaarten.

En die schat? Dat is niets minder dan de diepste, meest zuivere waarheid. Wij zitten vol vragen. „Hoe zit de wereld in elkaar?” „Bestaat er een God?” „Zijn wij enkel atomen en moleculen die chemische reacties aangaan, of is er meer dan dat?” „Heeft mijn leven zin?” „Bestaat ware liefde?” „Waarom is er lijden?” De vele antwoorden spreken elkaar vaak tegen — rond talloze plaatsen bestaan legenden en tradities dat de schat daar zou liggen. Voordat we zo'n legende geloven moeten we daarom eerst nog maar eens aantonen dat ze waar is. Veel mensen doen dat niet, en investeren hun hele leven in een plekje grond waar niets in de bodem zit, maar dit boekje wil helpen de ware plaats te vinden, en de valsheid van andere tradities aan te tonen.

Een dergelijke schatkaart nodigt uit tot dolen, en dat doet dit boekje ook. Ik heb geprobeerd de belangrijke paden op de eilanden in te tekenen, en bij alle valse posities die ik daarbij tegenkwam te laten zien dat en waarom ze vals waren. Misschien heb ik me daarbij vergist — het is dus aan de lezer die paden af te lopen en zorgvuldig na te denken over de door mij gegeven argumenten. En misschien zijn er belangrijke paden die ik over het hoofd heb gezien — dan kan de lezer meehelpen met het uitbreiden en verbeteren van de schatkaart.

De speurtocht is belangrijk! Sommigen beweren van niet — maar zonder de schat te vinden kun je niet weten of ze gelijk hebben. Volgens een legende die zegt dat er geen leven na de dood is maakt het misschien niet veel uit wat we geloven — maar wat als we na onze dood ontdekken dat dat een valse positie was? Daar sta je dan, met je nooit goed doordachte onjuiste overtuiging. Dan is het beter goed te speuren, en misschien te ontdekken dat er inderdaad geen leven na de dood is, dat de schat daar lag — maar wie dat doet loopt wel het risico iets geheel anders te ontdekken.

De speurtocht is ook spannend. Wie op zoek gaat naar de diepste waarheid zal heel wat oppervlakkige „waarheden” over boord moeten zetten. De diepste waarheid is de basis van ons hele denken en leven, en een valse waarheid is een leugen. Wie wil nou zijn hele denken en leven baseren op een leugen, hoe plausibel die leugen ook moge klinken, en hoeveel anderen die leugen ook geloven? Al nadenkend kan blijken dat zaken waar wij altijd op vertrouwd hebben onbetrouwbaar blijken, of andersom. Veel mensen zijn bang voor die confrontatie, en graven liever niet te diep naar de waarheid. Wie dat wel durft kan linksboven in het knoppenrijtje op de knop (de derde knop van rechts) klikken om de speurtocht naar de waarheid te beginnen.

(Voor volwassenen is er een andere inleiding.)