Plaatsbepalingꜛ

Een goede ontdekkingsreis begint met een grondige plaatsbepaling: wie niet weet waar hij is kan op een kaart ook niet zien welke kant hij op moet. En we zagen dat je in de denkwereld op veel plaatsen tegelijk kan zijn, dus daar is een nauwkeurige plaatsbepaling nog belangrijker.

Ik raad jullie aan een multomap te nemen, en daarin voor iedere belangrijke vraag een blaadje te stoppen waarop je schrijft waar je je bevindt met betrekking tot die vraag. In de loop van onze speurtocht zullen we steeds weer nieuwe vragen tegenkomen, dus het aantal blaadjes zal steeds toenemen. Ook verplaats je je natuurlijk tijdens een speurtocht, dus soms zul je je positie willen veranderen: je gelooft niet meer wat je eerst geloofde, of je gelooft het nog wel maar hebt er andere redenen voor. Die multomap wordt je kompasꜛ, of liever je GPSꜛ.

(Natuurlijk kun je je aantekeningen ook op de computer maken, maar het is mijn ervaring dat je meer leert als je snel door je aantekeningen kunt „flippen”, en als je soms met je multomap en pen bij je een denkwandeling kunt maken, het liefst in de eenzaamheid: de polder, de duinen, het bos‥ Op zo'n wandeling kun je zelf denken, zonder dat je omgeving je gedachten stuurt.)

Op ieder blaadje schrijf je bovenaan de vraag, bijvoorbeeld „Bestaat God?”, of „Is het mogelijk volkomen gelukkig te zijn?”. Op de achterkant, precies tegenover de vraag, schrijf je je antwoord. Schaam je niet voor „Ik weet het niet.” — het is veel volwassener onzeker te zijn dan een overtuiging te hebben zonder goede redenen.

De rest van het blaadje is voor die redenen, dat is je geestelijke uitrusting.

Aarzel niet ook vragen toe te voegen die je niet in dit boekje tegen bent gekomen! Sommige vragen zul je wellicht verderop nog tegenkomen, en dan is het goed dat je er al van te voren over hebt nagedacht. Andere vragen worden op deze kaart helemaal niet behandeld — als je meent dat dat ten onrechte is kun je ze me toesturen. (Zie in het boekje „Bibliotheek” hoe je mij kunt bereiken.)

Zeg, dat van die knop →, dat weet je inmiddels wel, dat hoef ik toch niet steeds te herhalen?