De Tien Gebodenꜛ
Het centrum van het Mozaïsche verbond wordt gevormd door de Tien Gebodenꜛ. Nu komt die term in de Bijbel niet voor; de Bijbelse benaming is de Tien Woordenꜛ, of in het Grieks de Dekaloogꜛ.
- Exodus 34:28
- En hij was daar bij de Here veertig dagen en veertig nachten, brood at hij niet en water dronk hij niet, en Hij schreef op de tafelen de woorden van het verbond, de Tien Woorden.
- Deuteronomium 4:13
- En Hij maakte u het verbond bekend, dat Hij u gebood te houden, de Tien Woorden, en Hij schreef ze op twee stenen tafelen.
- Deuteronomium 10:4
- En Hij schreef op de tafelen met hetzelfde schrift als de eerste maal, de Tien Woorden, die de Here op de berg tot u gesproken had uit het midden van het vuur op de dag der samenkomst; en de Here gaf ze mij.
De tekst van de Dekaloog staat tweemaal, met kleine verschillen, in de Thora: Exodus 20:1-17 en Deuteronomium 5:6-21. Het grootste verschil tussen beide versies betreft het sabbatsgebod (Exodus 20:11, Deuteronomium 5:14z-15) — het enige dat niet op voorhand vanzelfsprekend is. Mogelijk was het Mozes die zelf om die reden een korte uitleg toevoegde — een uitleg die dan dus geen deel van de Decaloog zou zijn. Die uitleg kan dan natuurlijk gemakkelijk verschillen van keer tot keer.
Hoewel het onderscheid nergens in de Bijbel expliciet gemaakt lijkt te zijn, wordt in het gebruik — vooral in het Nieuwe Testament — onderscheid gemaakt tussen de „Eerste Tafel”ꜛ, over de relatie tussen God en mens, en de „Tweede Tafel”ꜛ, over de relatie tussen de mensen onderling — overeenkomend met het dubbele liefdesgebod.
Met de dood en opstanding van God in Jezus is het „verticale” verbond der Eerste Tafel beëindigd en vervangen door een nieuw. In het Nieuwe Testament wordt deze Eerste Tafel dan ook in het geheel niet aangehaald (tenzij men de verzen over de driedeling van de schepping wil zien als aanhalingen uit het gebod tegen beelden).
Het „horizontale” aspect van het verbond, hoe om te gaan met de medemens, is echter ongewijzigd gebleven, en de Tweede Tafel is dan ook het meest geciteerde deel van het Oude Testament in het Nieuwe. In het Nieuwe Testament wordt de gehele Wet dan ook met het horizontale liefdesgebod samengevat.