Modulariteit

Hoewel er veel samenhang is tussen beleidsaspecten zijn er ook onderdelen die vrijwel onafhankelijk zijn van andere onderdelen, of waarvoor de politieke keuze is gemaakt die onafhankelijk te laten zijn. Zo kan besloten worden medische zorg, of waterbeheer, doelmatig aan te laten pakken door een onafhankelijk instituut.

De financiën van een dergelijk instituut kunnen door de algemenere politiek verschaft worden in de vorm van hetzij een vastgesteld budget, hetzij een recht eigen inkomsten te kweken door commercie of belastingheffing. Zo kan een openbaar-vervoersinstituut kaartjes verkopen of een vuilnisophaaldienst een reinigingsbelasting heffen. De overheid treedt hier op als inkoper van diensten, niet als concessieverlener!

In veel gevallen is het zinvol het beleid van zo'n instituut weer te democratiseren, zodat de burger in meer detail zeggenschap krijgt. Wil men de straten dagelijks geveegd zien tegen een hoge reinigingsbelasting, of een wekelijkse beurt tegen een bescheidener bedrag?

Om de administratieve lasten laag te houden is het zinvol een aantal vaste heffingsgrondslagen te hebben waarop de verschillende belastingen kunnen aangrijpen. Zo zouden rioolrechten kunnen worden gekoppeld aan het watergebruik, als opslag op de prijs van water; reinigingsrechten aan de consumptieve bestedingen (waar ook de BTW al aan gekoppeld is), en zo voort.

Zolang stemmen geen drukkende plicht wordt vergroten deze democratiseringen de vrijheid en zelfstandigheid van de burger. Lage opkomsten zijn daarbij eenvoudigweg een teken dat sommige burgers er voor kiezen te gaan voor de verstekkeuze (die door de algemenere politiek gemaakt wordt). Sommige keuzen kunnen zeer fijnmazig zijn: zo kan per straat gekozen worden hoe vaak er geveegd moet worden — binnen de door de algemenere politiek gestelde grenzen, zoals bij voorbeeld minstens éénmaal per week vanwege de volksgezondheid.