Het hoofdꜛ

Tenslotte is het waarschijnlijk wenselijk een natuurlijke persoon als enkelvoudig hoofd te hebben, dat de groep als geheel kan vertegenwoordigen. Op nationaal niveau is dat het staatshoofdꜛ, op lager niveau de Comissaris van de Koninginꜛ, de burgemeesterꜛ, het wijkhoofdꜛ, en noem maar op.

Op hogere niveaus wordt deze persoon gesteund door een kabinetꜛ.

Deze persoon heeft verschillende taken.

Identificatieꜛ

De eenheid van de groep wordt geconcretiseerd in het hoofd.

Representatieꜛ

Het hoofd kan spreken namens de groep als geheel.

Mediatieꜛ

Bij interne verdeeldheid kan het hoofd verbindend optreden.

Dictatuurꜛ

In uitzonderlijke omstandigheden kan dictatorschapꜛ nodig zijn. Macht corrumpeert echter en leidt tot hoogmoed en onfeilbaarheidswaan. Dictatorschapꜛ moet daarom zeer kortdurend zijn: hoe groter de macht, des te korter de duur. Het Romeinse systeem was zo gek nog niet. Staatsgeheimen zijn een vorm van dictatorschap.

In uitzonderlijke omstandigheden kan de volksvertegenwoordiging expliciet voor een strict beperkte tijd macht aan het hoofd toekennen.

• Crisisꜛ: als op stel en sprong belangrijke beslissingen moeten worden genomen (oorlogꜛ, uiteenvallen van verbanden).
• Geheimꜛ: als onderhandeld moet worden waarbij de voorwaarden en grenzen van het dictaat niet bekend mogen worden.

Ombudsmanꜛ

Burgers kunnen hier hun beklag doen over onheuse behandeling, hetzij door systeemfouten, hetzij doordat het systeem zoals het bedoeld is niet gevolgd wordt. Dit is feitelijk een bijzonder geval van mediatie.

Voor een goed functioneren dient aan verschillende eisen te zijn voldaan.

• Als mediatorꜛ moet het hoofd boven de partijen kunnen staan.
  • Het moet dus niet gekozen zijn — een gekozen hoofd vertegenwoordigt de tegenstemmers niet. (Leiderschapsverkiezingenꜛ brengen ook het verschijnsel van de „lame duck” met zich mee, hetgeen slecht is voor het landsbestuur.) Een mediator is een arbiterꜛ, en die dient voor beide partijen aanvaardbaar te zijn. (Let op: arbiters zijn géén rechtersꜛ!) Hoe zou een partijganger belangeloos kunnen zijn?
  • Wel mag acceptabiliteit gemeten worden — die moet hoog zijn.
• Het moet zich onthouden van partijdige uitspraken of daden die uitgaan boven de politiek waartoe besloten is door de volksvertegenwoordiging. Daarmee bezit het dus in normale omstandigheden geen eigen politieke macht.
• Hoe hoger het politieke niveau, des te hoger ook de eisen gesteld aan het hoofd. Een straathoofd kan gewoon een willekeurige bewoner zijn; een staatshoofd behoeft een langdurige opleiding en een strenge selectie, en komt dus uit een groepje speciaal voor dergelijke functies opgeleiden.

Dit hoofd dient wel onderscheiden te worden van het hoofd van het uitvoerinstituut. Dit laatste treedt op als directe coördinatie van uitvoerende taken nodig is, en is dan (als voorbeeld) hoofd van politie, van een eventueel crisiscentrum, en zo voort. Dergelijke taken met een mogelijk politieke lading horen niet bij het staatshoofd, behalve in noodgevallen (de dictatuur).