Tegenargumenten
- Tegenwerping (Qualia bestaan nietꜛ):
- Gewaarwordingen bestaan nietꜛ; als ik naar een boom kijk ervaar ik een boom, en ik ervaar daarnaast geen aparte gewaarwording van die ervaring.
- Antwoord:
- Het antwoord hierop is tweevoudig. Ten eerste is die boomervaring het quale; het is niet zo dat dat daarnaast nog zou moeten bestaan. Maar die gewaarwording is niet gelijk aan de beleefde werkelijkheid, zoals blijkt in speciale gevallen. Als ik mijn bril afzet wordt de boom die ik zie onscherp — dan verandert mijn quale zonder dat de ervaren boom verandert. Als ik met gesloten ogen op mijn oogbol druk zie ik fosfeenflitsenꜛ — lichtverschijnselen, qualia — zonder dat daar een ervaren werkelijkheid mee overeenkomt. Een nabeeldꜛ is een ander voorbeeld. In al deze gevallen kunnen we onze aandacht richten op de ervaring (de onscherpheid, de flitsen, het nabeeld) zonder te letten op de (bijvoorbeeld al dan niet scherp) ervaren werkelijkheid. Wij kunnen, zonder te weten waar die vandaan komt, een geur ruiken die ons bekend voorkomt maar die we niet kunnen plaatsen — wat ervaren we dan buiten die geur zelf? Wat ervaren we bij een orgasme, als het niet de gewaarwording zelf is?
- ((Te doen: verschillende soorten pijnꜛ op dezelfde plaats in het lichaam, fantoompijnꜛ. Emoties en humeuren. Representationalismeꜛ: gewaarwordingen (mijn zien) bestaan geheel uit wat ze representeren (de boom); transparantieꜛ: focus op een gewaarwording is focus op wat die gewaarwording voorstelt — maar een boom van één punt uit gezien is anders dan gezien vanuit een ander punt, en een in werkelijkheid niet rechte hoek kan vanuit mijn standpunt precies recht lijken.))
- Tegenwerping (Qualia leiden tot oneindige regressieꜛ):
- Zou ik ook van die ervaring weer een ervaring moeten beleven, en zo tot in het oneindige? Zo neen, dan hebben tenminste sommige ervaringen geen gewaarwording, en zo ja, dan hebben we een oneindige regressie, en zouden we ons op ieder moment bewust moeten zijn van een oneindig aantal gewaarwordingen.
- Antwoord:
- ((Te doen: zo'n metaqualeꜛ is wel mogelijk, maar niet de norm, omdat de gewaarwording de ervaring is. En veel dingen gaan langs ons bewustzijn heen, zoals alles wat we op de automatische piloot doen.))
((Misschien moet deze pagina naar een nihilismeplaats onder de tab „Kaart”.))