De verschillende opties
Ethisch besef laat ons dingen doen die anders moeilijk te verklaren zijn: het helpen van een buurstam in plaats van die uit te roeien, het beschermen van religieuze kunst, tempels en aanhangers van andere godsdiensten, liever kou lijden dan dat schilderij, of die oude handschriften verbranden, ook al zouden we die nooit kunnen verkopen (bijvoorbeeld doordat ze bekend zijn en niet van ons), een gevonden goedgevulde portemonnaie bij de politie afgeven, ‥ Wat maakt dat we die dingen doen, en in anderen prijzen?
- Zedelijk nihilisme
- Ethiek bestaat niet; er zijn geen ethische regels met dwingende kracht. Hooguit hebben we wat praktische conventies afgesproken om beter te kunnen leven, maar die regels hebben niets intrinsiek noodzakelijks.
- Ethisch solipsisme
- Ethisch goed is wat ik wil. (Het begrip „dwingende kracht” is in het zuivere (almachtige) solipsisme zinloos, want ik hoef nooit gedwongen te worden tot wat ik wil.)
- Zedelijk immanentisme
- Ethiek heeft dwingende kracht doordat het volgt uit de natuur (evolutie of de wereld) of uit de mens.
- Zedelijk transcendentisme
- Ethiek heeft dwingende kracht doordat de wereld een doel heeft dat boven die wereld uitgaat. Met andere woorden: doordat ons bestaan hier zin heeft.
Gegeven de besproken ethische vragen (liefde, rechtvaardigheid) zijn er verschillende mogelijke Godsbeelden.
- Gemakkelijk
- God stelt zulke lage eisen aan de mens dat wij daar aan kunnen voldoen.
- Hardvochtig
- God stelt hoge eisen aan de mens, en aanvaardt dat wij daar niet aan kunnen voldoen en zo verloren gaan.
- Toegeeflijk
- God ziet onze fouten door de vingers.
- Streng
- God eist betaling.
((Ook op andere gronden kan en moet gekozen worden: hoe is contact tussen de slechte mens en de goede God mogelijk, ‥))