Efezeꜛ
Efeze, gesticht door Ionische kolonisten op de westkust van Asia Minor waar de rivier de Kaister uitmondt en gelegen vlakbij een Artemisheiligdomꜛ, was in de Romeinse tijd uitgegroeid tot een wereldstad, het administratieve centrum voor de provincie Asiaꜛ en de residentie van de proconsul. Tijdens zijn derde zendingsreis was Efeze voor Paulus bijna drie jaar lang het centrum van zijn activiteiten, en hij heeft daar waarschijnlijk ook in de gevangenis gezeten (1 Korinthiërs 15:32, Handelingen 19). Hier ontwikkelde zich een der belangrijkste Christelijke gemeenten van Asia Minor. Volgens de vroege kerktraditie stierf de apostel Johannes in Efeze.
De Artemistempelꜛ, één van de zeven wereldwonderenꜛ, was het centrum van een mysteriegodsdienstꜛ waar mensen ingewijd werden doordat men hen in een soort graf legde dat vervolgens met een rooster werd afgesloten. Een priesteres doodde dan vervolgens een stierꜛ boven dit graf, waarbij de novice zich waste in het op hem neergutsende bloedꜛ. Mogelijk slaat hierop de duistere passage in 1 Timotheüs.
- 1 Timotheüs 2:12
- Gezag hebbenꜛ: het Giekse woord, αυθεντεωꜛ (αυθεντεινꜛ), komt nergens anders in de Bijbel voor, en is onduidelijk. Het verwante zelfstandig naamwoord, αυθεντηςꜛ, dat overigens niet in de Bijbel voorkomt, betekent ‚die het met eigen hand doet’, moordenaarꜛ, zelfmoordenaarꜛ. Dat zou dus goed kunnen slaan op vrouwen die halfbekeerd zijn van de Efezische Artemismysteriecultusꜛ en nu anderen meetrekken in die diepten.
- Over de man: dit slaat alleen op dat αυθεντεω. Grammaticaal kan het niet terugslaan op het ‚onderricht geven’, dus het verbod tot onderricht geven zou hier absoluut zijn. Wij weten echter dat vrouwen wel onderricht mogen (en moeten) geven — Titus 2:3.
- 1 Timotheüs 2:15
- Kinderen ter wereld brengende: het Grieks zegt δια της τεκνογονιας, door het kindverwekken. Nu is kindverwekkenꜛ geen handelende persoon, dus moet δια hier de betekenis van ‚doorheen’ hebben: zelfs door het kinderenverwekken heen. Blijkbaar reageert Paulus hier op een leer dat vrouwen maagd moesten blijven, of in ieder geval geen moeder mochten worden, wilden ze gered worden. (Wellicht is dit de dwaalleer die ook in 1 Timotheüs 4:3 genoemd wordt.) Ook dit zou goed overeenkomen met een cultus van Artemisꜛ, de eeuwige maagd (hoewel de Efezische Artemis, met haar vele borsten, meer van een vruchtbaarheidsgodinꜛ had dan de Griekse, die veeleer een jachtgodinꜛ is).
- Een geheel andere mogelijke vertaling is overigens als terugverwijzing naar Genesis 3:15: „ook de vrouw echter wordt gered door de geboorte van het Kind”, waarbij dat Kind dan die handelende persoon is.
- Indien zij blijft: In het Grieks staat: indien zij blijven — mogelijk die kinderen dus.
- Een geheel andere mogelijke vertaling is overigens als terugverwijzing naar Genesis 3:15: „ook de vrouw echter wordt gered door de geboorte van het Kind”, waarbij dat Kind dan die handelende persoon is.