De leer der twee aspectenꜛ
- Tegenwerping (Twee aspectenꜛ):
- Het eigenschapsdualismeꜛ leert dat stof en geest eenvoudigweg verschillende aspecten van dezelfde substantie zijn. Daardoor is er vanzelf een gelijkopgaan, net zoals massa en lading van een electron zich altijd op dezelfde plaats bevinden, zonder dat één van beide prieur is aan de ander.
- Antwoord:
- Ten diepste verschuift de leer der twee aspecten het probleem enkel: van het gelijkoplopen van verschillende substanties naar het gelijkoplopen van verschillende aspecten van dezelfde substantie. En aangezien het begrip substantie een duister begrip is, helpt dat niet veel.
De kracht van het eigenschapsdualismeꜛ is echter dat het met deze verschuiving een een raadsel tot een ander, onafhankelijk bestaand, raadsel (dat der eenheid) reduceert, en daarmee de totale hoeveelheid onverklaarde zaken vermindert. Binnen het immanentisme weten wij niet hoe massa en lading van een deeltje samenhangen, maar het is nauwelijks betwistbaar dat ze dat doen. (De theorie der vele werelden, die ontkent dat er een fundamentele samenhang is, kan ook op het gelijkoplopen van geest en stof worden toegepast.)
((De natuurkunde leert ons omtrent relaties tussen entiteiten, maar niets omtrent die entiteiten zelf. Het is mogelijk dat sommige of alle (het panpsychisme) van die entiteiten zelf eenheden van bewustzijn zijn. Dit roept de vraag op hoe die entiteiten samen kunnen gaan tot een grotere geestelijke eenheid))