Centrospermae, anjer-orde

Ook de Polygonales zijn hier ondergebracht.

Chenopodiaceae, ganzevoetfamilie

Chenopodium, ganzevoet

Naamgeving
Grieks „chèn”, ‚gans’, en „pous”, ‚voet’. Als de bladnerven de tenen van de gans zijn, lijkt het bladgroen daartussen op de zwemvliezen. Engels: goosefoot.
Chenopodium ambrosioides anthelminticum, wormdrijvende ganzevoet
Een ondersoort van de welriekende ganzevoet.
Naamgeving
Het NOM-boek heeft „ambrosoides”; dat heb ik verder nergens kunnen vinden.

Atriplex, melde

Naamgeving
Latijn (niet gevonden) < Grieks „atraphaxis” (niet gevonden) De Nederlandse naam betekent waarschijnlijk ‚melig’, naar de soms wit bestoven bladen. Engels: orache (dat ook via veel omwegen van atriplex is afgeleid)
Atriplex hortensis, tuinmelde
Gebruik
In de oudheid gegeten als spinazie (die toen nog niet als groente werd geteeld).

Amaranthaceae, amarantenfamilie

Polygonaceae, duizendknoopfamilie

Rumex, zuring

Naamgeving
Latijn. De plant is zuur. Engels: dock.
Rumex rugosus, tuinzuring
Rumex alpinus, alpenzuring

Polygonum, duizendknoop

Naamgeving
Grieks „polus”, ‚veel’, en „gonu”, ‚knie’; naar de duidelijk gelede stengel. De Nederlandse naam verwijst naar hetzelfde verschijnsel.
Polygonum aviculare, varkensgras
Naamgeving
Engels: knotweed, knotgrass.

Persicaria, perzikkruid

Wordt meestal onder duizendknoop gerekend.
Persicaria hydropiper, waterpeper
Naamgeving
Engels: waterpepper.
Persicaria bistorta, adderwortel
Stengels en wortelstok bevatten tanninen.
Naamgeving
De kronkelige wortelstok lijkt op een slang Engels: bistort, snakeweed.
Gebruik
Vroeger tegen slangebeten (signatuurleer). Een aftreksel van de wortelstok zou helpen bij diarree en dysenterie. De wortelstok werkt samentrekkend en ontstekingsremmend.
Persicaria maculosa, perzikkruid
Naamgeving
Engels: persicaria.

Rheum, rabarber

Naamgeving
Engels: rhubarb.
Rheum palmatum, russische rabarber
Geschiedenis
Komt in werkelijkheid uit China.

Phytolaccaceae, karmozijnbesfamilie

Phytolacca, karmozijnbes

Phytolacca americana, karmozijnbes

Nyctaginaceae, nachtschonefamilie

Silenoideae, anjerfamilie

Avondkoekoeksbloemen hebben geen landingsplaats, en diep weggestopte nectar. Zo lokken ze nachtvlinders, die vliegend drinken met hun lange roltong.

Dianthus, anjer

Bevat onder meer alkaloïden en glycosyden.
Naamgeving
Niet < Grieks „dianthès”, ‚met twee bloesems’, maar < „Zeus”, ‚Zeus’ en „anthos”, ‚bloem’. Naar het Milanese plaatsje Anghiera (nu Angera), waar de plant voor het eerst populair werd. Engels: pink.
Dianthus deltoides, heideanjer
Vlinderbestuiving
Naamgeving
Engels: maiden pink.
Legende
Toen Jezus stierf weende Maria, en enkele van haar tranen veroorzaakten de witte vlekjes op de kroonbladen. Daarom is de bloem gewijd aan smart en liefde.

Saponaria, zeepkruid

Naamgeving
Laatlatijn „saponarius”, ‚zeep-producerend’ < Latijn „sapo”, ‚zeep’ < Germaans „*saipòn”, ‚zeep’, vanwaar ook ons moderne woord „zeep”. De wortelstok kan gebruikt worden als zeep. Engels: soapwort.
Saponaria officinalis, zeepkruid
De wortelstok is giftig door de hoeveelheid (triterpeen)saponine. Proterandrisch. Nachtvlinderbloemen, die pas ʼs avonds opengaan, maar overdag hommels en bijen trekken.
Gebruik
Van de in de herfst verzamelde wortelstokken wordt een aftreksel inwendig tegen luchtwegaandoeningen (triterpeensaponine is slijmoplossend), en uitwendig tegen huidaandoeningen gebruikt. Met de gedroogde en vermalen wortelstok kunnen tere weefsels worden gewassen en gebleekt.

Agrostemma, bolderik

Naamgeving
De wetenschappelijke geslachtsnaam betekent wellicht in het Grieks ‚akkerkrans’
Agrostemma githago, bolderik
De zaden zijn vergiftig en waren een bron van meelvergiftiging, daar de bolderik een akkeronkruid is.
Naamgeving
Engels: corn cockle.

Alsinoideae, sterremuurfamilie

Herniaria, breukkruid

Naamgeving
Latijn „herniaria”, ‚breukkruid’ < „hernia”, ‚uitpuilende ingewanden’. Engels: rupture-wort.
Herniaria glabra, breukkruid

Stellaria, sterremuur

Stellaria media, vogelmuur
De stengel bevat onder meer de vitaminen C en E, saponinen en caroteen.
Gebruik
Tegen reumatiek, heupjicht en slecht helende wonden.

Portulacaceae, posteleinfamilie