Redenen voor het aanhouden van een naturalistisch wereldbeeld
Mensen hebben verschillende redenen voor een naturalistisch geloof.
- Wetenschap
- Een oorzaak van de populariteit van het naturalistisch wereldbeeld was de triomf van de natuurkunde, die gedurende geruime tijd na Newton in staat leek alles te verklaren. Veel mensen hebben het onterechte idee dat de wetenschap het naturalisme staaft, of veronderstelt.
- Wijsbegeerteꜛ
- Onder naturalistische wijsgeren kan men allerlei redenen vinden, die te maken hebben met het ruimere stelsel waarin zij geloven. Onder leken leidt een verkeerd begrip van het positivisme, of van Ockham's scheermes, vaak tot de gedachte dat het naturalisme de redelijkste positie is. „Wat ik niet kan zien geloof ik niet.”
- Zielkundeꜛ
- Er was een tijd dat de mens meende het centrum van het heelal te bewonen, en voor sommige mensen was dit een aantrekkelijke gedachte. Tegenwoordig zijn we weinig meer dan die wezens op de vierde planeet van een dertien-in-een-dozijnzonnetje ergens aan de rand van een onopvallend galactisch stelsel, en dat is geen prettig idee voor iemands trotsꜛ. Het zou daarom fijn zijn als we op een fundamentelere wijze nog aan de top zouden staan — en dat is de optie die het solipsisme biedt. De solipsist is een god, maar helaas is het solipsisme niet te handhaven.
- Het immanentisme (en dus a posteriori het naturalisme) biedt aan trotse mensen de mogelijkheid geen solipsist te zijn, en toch aan de top van de transcendentieladder te staan (bijna een god te zijn). De kosten zijn wel hoog, want ieder metafysisch probleem wordt verdubbeld: naast een oplossing voor droomwerelden moet er nu een andere oplossing voor onze werkelijkheid verzonnen worden.
- Theologieꜛ
- Wie geen naturalist of solipsist is moet al gauw een god erkennen, en dat is een stap met verreikende consequenties. We kunnen proberen van die god een lieve oude man te maken, of een wezen dat zich niet met ons bemoeit, maar de mogelijkheid van een relatie, van een opdracht, van verantwoordelijkheid en verantwoording, komt al gauw dichtbij. Wil men dat niet, dan is het veilig die hele god te ontkennen, en naturalist te zijn.
- Ook teleurstelling kan hier spelen: wie zich in walging heeft afgekeerd van een wrede of zielige parodiegod, kan troost vinden in de gedachte dat er geen god bestaat — dan bestaat die parodie in ieder geval ook niet.
((Te doen.))
Religie de bron van allerlei problemen noemen is als politiek de bron van machteloosheid noemen: het is niet onwaar, want slechte politieke systemen zijn de bron van machteloosheid, maar democratie is juist de bron van gelijke verdeling van macht.