Geloof als psychologismeꜛ
- Tegenwerping (Psychologismeꜛ):
- Feitelijk is het Godsgeloof een zielkundig artefactꜛ: God is eenvoudigweg een externalisering van het superegoꜛ. In onze vroegste jeugd ervaren we een almachtige vader die ons verhindert te doen waar wij zin in hebben, en later internaliseren wij die vader tot ons superegoꜛ. Dit lukt nooit geheel, en daarom blijft het besef dat een almacht ons waarneemt bestaan, en die almacht noemen we God.
- Antwoord:
- Als godsgeloof een psychologisme is is het vreemd dat zo veel godsdiensten juist geen actieve almachtige God kennen, denk aan de Olympiërs. In heel wat religies zijn goden afwezig of indifferent, of stellen ze slechts lokale eisen die geen enkele relatie hebben met de morele eisen van de levensgemeenschap. Er zijn zelfs goden die dieven en moordenaars helpen.
- Tegenwerping (Pchychotische gelovigenꜛ):
- Wie meent contact te hebben met niet-bestaande wezens is psychotisch — een nauwkeurige beschrijving van Godsgeloof.
- Antwoord:
- Als God inderdaad niet zou bestaan wel — maar dat is nou juist de kwestie. Aannemen dat God niet bestaat is een petitio principii. Maar ook als God wel bestaat zullen er vast psychoten zijn die ten onrechte menen contact met Hem, of met een niet-bestaande godheid, te hebben. Beweringen van contact met een godheid dienen altijd zorgvuldig gewogen te worden; in het geval van vermoeden van psychoseꜛ houdt dat onder meer in het zoeken naar bevestiging buiten (de nauwe groep rond) de persoon in questie.
- Tegenwerping (Epilepsie veroorzaakt visioenenꜛ):
- Waarschijnlijk zijn Paulus'ꜛ, Mohammedsꜛ en Jeanne d'Arcsꜛ visioenen door temporaalkwabepilepsieꜛ ontstaan.
- Antwoord:
- ((Te doen. Temporaalkwabepilepsieꜛꜛ is moeilijk te diagnosticeren na zo veel eeuwen, dus de claim reduceert tot: sommige mensen met bepaalde vormen van epilepsieꜛ hebben vergelijkbare visioenenꜛ gehad. Omdat we over deze historische visioenen weinig details weten wordt ook dat „vergelijkbaar” twijfelachtig. Blijft de verandering in persoonlijkheid. Mohammed werd depressief (meende door de duivel benaderd te zijn totdat zijn oom hem ompraatte) en wilde zelfmoord plegen, maar keert daarna terug tot zijn oude houding, met daarbij de overtuiging profeet te zijn. Paulus werd van gewelddadig fanaat opeens contemplatief (drie jaar woestijn), en daarna een uiterst succesvol pacifistisch prediker. Jeanne d'Arc werd van eenvoudig dorpsmeisje een wonderlijk succesvolle stratege. Voorbeelden zoeken van dergelijke effecten bij temporaalkwabepilepsie.))
- Tegenwerping (Hallucinatiesꜛ leiden tot geloof):
- „Narcoticaꜛ als alcoholꜛ, paddestoelenꜛ of vergelijkbare drugsꜛ leiden tot tranceꜛ en waanbeeldenꜛ die gemakkelijk religieus geduid konden worden.”
- Antwoord:
- Dat is juist, en we kennen verschillende vormen van religie waarin dat ook gebeurt, zoals de Voedoeꜛ van Haïtiꜛ, het sjamanismeꜛ, de antieke en Dionysiuscultusꜛ. ((Verder nog te doen.))
((Uitwerken: Wensdenkenꜛ kan zowel geloof als ongeloof verklaren, en zegt niets over de werkelijke wereld, zodat iemand in zes toestanden kan verkeren: {Gods bestaan wensdenkend, Gods niet-bestaan wensdenkend, niet wensdenkend} × {God bestaat; God bestaat niet}.))