Sterrenkundeꜛ
Astronomie is nagenoeg geheel abductief. Er zijn geen experimenten, en herhaalbaarheid is geen primair criterium. Zo wordt bij spectraalanalyseꜛ het spectrumꜛ van binnenvallend licht bekeken, en geconcludeerd dat de lichtbron bepaalde moleculen bevat, omdat uit de natuurkunde bekend is dat juist die moleculen zulke spectraallijnenꜛ veroorzaken. In het bijzonder de cosmologie formuleert theorieë zonder enige gedachte aan herhaalbaarheid.
Waarschijnlijk expandeert het heelalꜛ. Het uiteindelijke lot van het heelal wordt bepaald door de totale energieïnhoud: als de kinetische energie plus de expansieënergieꜛ van de donkere energie groter is dan de contractieënergieꜛ (de zwaartekracht van zichtbare en donkere materie) is het heelal „open” en zal de warmtedood sterven; is zij kleiner (gesloten heelal) dan komt er een eindkrakꜛ, en is zij precies nul (plat heelal), dan zal de uitzettingꜛ afnemen tot nul zonder die limiet ooit te bereiken. Wiskundig gezien begint de inkrimpingꜛ dan bij oneindige grootte en na oneindige tijd.
Het lijkt er op dat dat laatste het geval is: het heelal heeft een energieïnhoud van precies 0. Ook theoretisch is dat redelijk: een lege ruimte kan deeltjes produceren, maar wil het aan behoud van energie voldoen dan moet het hetzij die deeltjes laten verdwijnen voordat de energie meetbaar is, hetzij een geheel aan deeltjes met totale energie 0 produceren — zulke gehelen kunnen dan wel blijven bestaan.
Een eventuele quantenmechanische zwaartekrachttheorieꜛ zou het willekeurig ontstaan van ruimte en tijd — en daarmee van complete universa — kunnen verklaren. We hebben nog niet zo'n theorie, overigens. Slechts universa met energie 0 zouden stabiel zijn. Er zijn andere vormen van energie dan de genoemde, en daarom moet het heelal gesloten zijn — maar dicht genoeg bij plat om niet in zeer korte tijd ineen te storten.
((Te doen.))
Niets dat informatie bevat kan in de ruimte sneller gaan dan licht, maar ruimte kan zelf wel sneller expanderen. Ooit zullen de nabije melkwegen sneller dan het licht van ons vandaan gaan, en onkenbaar worden voor ons.