Het toetsen van profetieënꜛ en profeten
In de toetsingswaarschuwingen en de algemene tests wordt steeds profetie in het bijzonder genoemd. God dreigt valse profeten in het bijzonder.
- Deuteronomium 13:1-5
- Wanneer onder u een profeet optreedt of iemand, die dromen heeft, en hij u een teken of een wonder aankondigt, en het teken of het wonder komt, waarover hij u gesproken heeft met de woorden: laten wij andere goden achterna lopen, die gij niet gekend hebt, en laten wij hen dienen; dan zult gij naar de woorden van die profeet of van die dromer niet luisteren; want de Here, uw God, stelt u op de proef om te weten, of gij de Here, uw God, liefhebt met uw ganse hart en met uw ganse ziel. De Here, uw God, zult gij volgen, Hem vrezen, zijn geboden houden en naar zijn stem luisteren: Hem zult gij dienen en aanhangen. Die profeet of dromer zal ter dood gebracht worden, omdat hij afval gepredikt heeft van de Here, uw God, die u uit het land Egypte geleid en uit het diensthuis verlost heeft; om u af te trekken van de weg, die de Here, uw God, u geboden heeft te gaan. Zo zult gij het kwaad uit uw midden wegdoen.
- Deuteronomium 18:20
- Maar een profeet, die overmoedig genoeg is om in mijn naam een woord te spreken, dat Ik hem niet gebood te spreken, of die in de naam van andere goden spreekt; die profeet zal sterven.
- Jeremia 23:30-32
- Daarom zie, Ik zal de profeten! luidt het woord des Heren, die mijn woorden van elkander stelen; zie, Ik zal de profeten! luidt het woord des Heren, die hun tong gebruiken en godsspraken verkondigen; zie, Ik zal de profeteerders van leugenachtige dromen! luidt het woord des Heren, die zij vertellen om mijn volk te misleiden door hun leugens en woordenkramerij; Ik heb hen niet gezonden en hun geen opdracht gegeven; zij zijn dit volk niet van het minste nut, luidt het woord des Heren.
Valse profetieꜛ is namelijk in het bijzonder gevaarlijk, omdat het niet alleen de profeet zelf, maar ook de toehoorders op een dwaalspoor kan brengen. Wij mogen dan ook niet naar valse profeten luisteren. (Naar ware profeten moeten we juist luisteren: Deuteronomium 18:18-19, Handelingen 3:22-23.)
- Jeremia 23:16
- Zo zegt de Here der heerscharen: Hoort niet naar de woorden der profeten, die u profeteren; zij maken, dat gij u aan een ijdele waan overgeeft, zij spreken het gezicht van hun eigen hart, niet uit des Heren mond.
Daarom wordt niet alleen de valse profeetꜛ zelf, maar ook wie naar hem luistert gestraft.
- 1 Koningen 13:15-24
- Voorts zeide hij tot hem: Ga met mij naar huis en eet brood. Doch hij zeide: Ik mag niet met u terugkeren noch met u binnengaan, en ik zal met u geen brood eten en geen water drinken aan deze plaats, want ik heb door het woord des Heren deze opdracht: eet geen brood en drink er geen water; en ga niet terug langs de weg, waarlangs gij gekomen zijt. Toen zeide hij tot hem: Ook ik ben een profeet evenals gij, en een engel heeft tot mij gesproken door het woord des Heren: laat hem met u terugkeren naar uw huis, om brood te eten en water te drinken. Hij loog hem dat voor. Daarop keerde deze met hem terug, en at brood in zijn huis en dronk water. Maar terwijl zij aan tafel zaten, kwam het woord des Heren tot de profeet die hem had doen terugkeren, en hij riep tot de man Gods, die uit Juda gekomen was: Zo zegt de Here: omdat gij weerspannig geweest zijt tegen het bevel des Heren, en het gebod dat de Here, uw God, u geboden heeft, niet hebt gehouden, maar teruggekeerd zijt en brood hebt gegeten en water gedronken ter plaatse waarvan Hij tot u gesproken had: gij moogt er geen brood eten en geen water drinken — daarom zal uw lijk niet komen in het graf uwer vaderen.
- Nadat hij brood gegeten had en gedronken, zadelde hij de ezel voor de profeet die hij had doen terugkeren. Maar, toen deze heengegaan was, trof hem een leeuw aan op de weg en doodde hem. En zijn lijk lag neergeworpen op de weg, terwijl de ezel ernaast stond en de leeuw ook naast het lijk stond.
- Jeremia 14:15-16
- Daarom, zo zegt de Here van de profeten die in mijn naam profeteren, zonder dat Ik hen gezonden heb, en die zeggen: Zwaard noch honger zal in dit land zijn; Door het zwaard en de honger zullen die profeten aan hun eind komen. En het volk, waarvoor zij profeteren, zal op de straten van Jeruzalem ten gevolge van de honger en het zwaard terneergeworpen liggen, zonder dat hen iemand begraaft, zij, hun vrouwen, hun zonen en hun dochters. Zo zal Ik hun boosheid over hen uitgieten.
We krijgen dan ook de expliciete boodschap niet naïef te zijn op dit punt.
- Mattheüs 7:15-20
- Wacht u voor de valse profeten, die in schapevacht tot u komen, maar van binnen zijn zij roofgierige wolven. Aan hun vruchten zult gij hen kennen: men leest toch geen druiven van dorens of vijgen van distels? Zo brengt iedere goede boom goede vruchten voort, maar de slechte boom brengt slechte vruchten voort. Een goede boom kan geen slechte vruchten dragen, of een slechte boom goede vruchten dragen. Iedere boom, die geen goede vrucht voortbrengt, wordt uitgehouwen en in het vuur geworpen. Zo zult gij hen dan aan hun vruchten kennen.
- Zie ook
-
Jeremia 27:9-10, Jeremia 27:14-17, Jeremia 29:8-9.
- Voor een voorbeeld van de goede reactie: Nehemia 6:11-12.
Voor profetie is de Bijbel dan ook het uitvoerigst in het eisen van toetsing en het geven van criteria. Naast de algemene criteria, zoals de vrucht in de voorgaande passage, zijn er ook specifieke, zoals de test dat profeten elkaar moeten beoordelen.
- 1 Korinthiërs 14:29
- Wat de profeten betreft, twee of drie mogen het woord voeren, en de anderen moeten het beoordelen.
De belangrijkste test is echter of de profetie uitkomt.
Noten:
- Deze toetsingseis geldt natuurlijk evenzeer voor een profetie die in een tong wordt uitgesproken als voor een profetie in de landstaal.
- Merk op dat het simpele feit dat de profeet zelf meent namens God te spreken niet volstaat: Ezechiël 13:6. Wat hij zegt kan van een door God toegelaten leugengeest komen, terwijl de profeet zelf meent nog steeds door de Heilige Geest te spreken: zie het voorbeeld van Zedekia.