Evolutionistische tegenwerpingen

((Dit is deels dubbel, en hoort deels elders.))

Tegenwerping (Evolutieproduct):
Naastenliefde, en onze moraal in het algemeen, zijn slechts een product van (neo-Darwinistische) evolutie, en bewijzen dus niets omtrent ethische waarheid of het bestaan van een transcendente geest.
Antwoord:
De toppunten van ethisch gedrag, Jezus natuurlijk, maar ook Moeder Theresa, Florence Nightingale en talloze anderen, hebben met hun werk niet hun eigen genen voortgeplant — en juist mede daardoor worden ze door ons gezien als exponenten van goedheid. Iemand die eigen verwanten helpt handelt uit een bepaald eigenbelang, terwijl wij het juist waarderen als iemand zich bijvoorbeeld opoffert voor zijn vijanden. Het feit dat de meesten van ons dit niveau niet halen mag een genetische basis hebben — maar dat wordt door ons nou juist als een ethische tekortkoming gezien.
Natuurlijke selectie zoekt een evenwicht tussen „duiven” en „haviken”, en dat evenwicht ligt practisch nooit bij honderd procent duiven. Wij zouden mogen verwachten dat sommigen zo af en toe, als dat ongemerkt mogelijk was, een kind van de straat zouden plukken en op zouden eten, zoals bijvoorbeeld meeuwen doen in een broedkolonie. In een gemeenschap waar dat zelden gebeurt is dergelijk gedrag namelijk evolutionair voordelig. Het feit dat dergelijke genen niet (of veel te zelden) voorkomen is evolutionair niet te verklaren.
Tegenwerping (Genetische opmaak verontschuldigt ons):
Maar als ons ethisch tekort een genetische basis heeft, dan zijn wij daar niet verantwoordelijk voor — wij kunnen niet anders want we zijn zelfzuchtig gebouwd.
Antwoord:
Een dergelijk genetisch determinisme wordt niet algemeen aangehangen, en valt onder determinisme in het algemeen. Het kan zijn dat ethisch handelen voor de een een grotere zelfoverwinning is dan voor de ander; dat wordt algemeen erkend. Sommigen kunnen gemakkelijker van de chocolade afblijven dan anderen, en de morele overwinning van een verslaafde die een volle dag van de sigaretten afblijft kan groter zijn dan die van een ander die ze zijn hele leven niet aanraakt.
Feit blijft dat ieder (op die sociopaten na) weet dat hij tekort schiet, en beter had kunnen handelen dan hij heeft gedaan.

(Zou het een goed idee zijn een programmaatje toe te voegen dat natuurlijke selectie nabootst, zodat zaken als egoïsme/altruïsme kunnen worden nagespeeld? Zo ja, wat dan? Een simpele matrixrekener, of een simulator met kale uitvoer, of een grafisch programma waar de effecten zichtbaar zijn? Die kale simulator heeft weinig voor boven de matrixrekener; dat matrixrekenen zouden middelbare-scholieren zelf moeten kunnen, en dat grafische programma kan moeilijk complexere interacties tonen die ik als programmeur niet heb voorzien.)