Kansbegrippenꜛ
Er zijn nogal wat concurrerende theorieën omtrent wat een waarschijnlijkheid nou eigenlijk is. Waarschijnlijk zijn dit alle legitieme begrippen die maattheoretisch modelleerbaar zijn, en daardoor verward worden. Onder meer de volgende toevalsbegrippenꜛ worden verdedigd:
- Epistemische waarschijnlijkheidꜛ
- Dit beschrijft onze rationele verwachting dat een bepaald verschijnsel zich voordoet, gegeven bepaalde informatie, en komt in twee vormen:
- Klassiek epistemisch
- Objectief, gebaseerd op het beginsel van onverschilligheid.
- Bayesiaans
- Subjectief, de geloofwaardigheid van de bewering dat dat verschijnsel zich voordoet. ((Gokgedrag.))
- Statistische waarschijnlijkheidꜛ
- Dit is de frequentie waarmee een bepaald verschijnsel in een populatie wordt waargenomen, of de limiet waartoe die frequentie nadert als de populatie naar oneindig gaat, en is gebaseerd op de historie.
- Experimenten met onzekere uitkomst neigen bij eindeloze herhaling naar een bepaalde verhouding tussen de verschillende mogelijke uitkomsten.
- Logische waarschijnlijkheidꜛ
- ((Te doen.))
- Natuurkundige waarschijnlijkheidꜛ
- Dit zou een fundamentele eigenschap van bepaalde systemen zijn, de waarschijnlijkheid waarmee in zo'n systeem een bepaald verschijnsel optreedt. Zo heeft een deeltje een bepaalde natuurkundige waarschijnlijkheid binnen een bepaalde periode uiteen te vallen.
- Onder de veel-wereldeninterpretatie van de quantenmechanica reduceert dit tot het raadsel van het ik: volgens het theorema van Borel zal op een nulmaat na iedere versie van „ik” een kansverdeling zien. Ik ben één van die versies — met gelijke kans? —, maar waarom, en waarom juist deze?
Fundamenteler dan het kansbegrip is het onvoorspelbaarheidsbegrip.
((Te doen.))
Voor-spellen is van te voren zeggen. Voor-zien is van te voren zien, dus voorkennis hebben. Het woord „voorweten” bestaat niet, maar zou accurater zijn: het gaat om voorwetenschap, niet om voorkennis. Indeterminisme leidt tot onvoorzienbaarheid; willekeur van een niet volledig consequente agent ook.