Agentuurꜛ
Agentuur is het vermogen veranderingen te bewerkstelligen.
- Tegenwerping (Agentuurꜛ):
- Vrije wil is gelijk aan agentuur.
- Antwoord:
- Iemand die volkomen verlamd is kan nog steeds een volkomen vrije wil hebben, en anderzijds kan een machine die van allerlei te weeg brengt voluit deterministisch zijn. Op allerlei wijzen kan de indruk gewekt worden dat ik een bepaalde gebeurtenis veroorzaakt heb, bij voorbeeld door een beroep op onze orde-intuïtie. Een (schijnbare) correlatie, of het subliminaal vooraf tonen van een uitkomst, kan ons laten denken dat wij die uitkomst veroorzaakt hebben.
De agentuursvraag is precies de omgekeerde van de wilsvrijheidsvraag. Vereenvoudigd luidt de wilsvrijheidsvraag: „Heeft iets anders mijn wil veroorzaakt?”, en de agentuursvraag: „Heeft mijn wil dit andere veroorzaakt?”.
Agentuur is niet voldoende, maar wel nodig voor toerekenbaarheid. Voor een gebeurtenis valt een causale voorgeschiedenis op te stellen, en ieder element in die voorgeschiedenis is noodzakelijk voor die gebeurtenis. Dat maakt die elementen nog niet verantwoordelijk. Slechts een agent die de eindoorzaakꜛ is van zijn keuze, is eventueel verantwoordelijk. Daarmee ligt ook de identiteit van de verantwoordelijke vast: niet mijn vingers, niet mijn gezin, maar ik als persoon ben verantwoordelijk, omdat ik als persoon de agent ben die de keuze maakte.
((Te doen.))
Bij immanente agentcausaliteitꜛ werken sommige argumenten uit de eerste oorzaak niet meer, want niet alle causale ketens gaan terug tot het begin.
De vraag naar het „ik” is hier relevant: Soms is een deel van mij moreel niet mij.